Παγκύπριο Γυμνάσιο....ο Θεματοφύλακας της ελληνικής παιδείας!

Γράφει ο ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ

Το Παγκύπριο Γυμνάσιο.

Δύο αιώνες ζωής συμπληρώνει φέτος το Παγκύπριο Γυμνάσιο. Πρόκειται για το αρχαιότερο σχολείο Μέσης Παιδείας της Κύπρου και ένα από τα ιστορικότερα σχολεία του Ελληνισμού! Ιδρύθηκε το 1812  από τον Εθνομάρτυρα Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό και ονομάστηκε «Ελληνική Σχολή».

Για δεκαετίες υπήρξε πρότυπο σχολείο για όλη την Κύπρο και ένα από τα σημαντικότερα εκπαιδευτήρια του Ελληνισμού!

Συνέβαλε επίσης τα μέγιστα στους εθνικό απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους! Για περισσότερες λεπτομέρειες πατήστε εδώ... 

Η έναρξη των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 200 χρόνων λειτουργίας του Παγκύπριου Γυμνασίου έγινε στις 18 Ιανουαρίου 2012, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Προέδρου της Βουλής και άλλων επισήμων.

Η τελετή άρχισε με ανάγνωση αποσπάσματος από την Ιδρυτική Πράξη της Ελληνικής Σχολής - Παγκύπριου Γυμνασίου  και συνεχίστηκε με τον ύμνο το σχολείου. Στην  ομιλία του ο Πρόεδρος Δημήτρης Χριστόφιας ανέφερε ότι το Παγκύπριο Γυμνάσιο αποτελεί ένα εκπαιδευτήριο που έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο και έχει συνδεθεί με σημαντικές στιγμές και αγώνες της  Κύπρου. Ο Πρόεδρος τόνισε ότι η πολιτεία θα συμβάλλει στην αναβάθμιση του ρόλου του σχολείου και τη μετατροπή του σε Γυμνάσιο - Λύκειο.

Για το ρόλο που διαδραμάτισε το σχολείο στην ιστορία της Κύπρου αναφέρθηκαν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου - σε χαιρετισμό του -,  ο Πρόεδρος της Βουλής Γιαννάκης Ομήρου, ο πρόεδρος της επιτροπής Παιδείας της Βουλής Νίκος Τορναρίτης, ο πρέσβης της Ελλάδος Βασίλης Παπαϊωάννου σε χαιρετισμό του που ανέγνωσε η σύμβουλος της ελληνικής πρεσβείας Κατερίνη Ξαγοράρη, ο δήμαρχος Λευκωσίας Κωνσταντίνος Γιωρκάτζης, ο διευθυντής του σχολείου Σόλωνας Χαραλάμπους, ο πρόεδρος του Συλλόγου γονέων Κυριάκος Φωτιάδης. Ακολούθησε προβολή αποσπάσματος από το αφιέρωμα «Παγκύπριον Γυμνάσιο - Ιστορία Παιδείας και Αγώνων». Η τελετή ολοκληρώθηκε με τραγούδια από τη χορωδία του σχολείου.

Ιστορικοί εκπαιδευτικοί σταθμοί:

Ο Εθνομάρτυρας Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός με ιδρυτική πράξη, που σώζεται ολόκληρη με την ιδιόχειρη υπογραφή του ημερομηνίας 1ης Ιανουαρίου 1812 Ίδρυσε την Ελληνική Σχολή, αφιερωμένη στην Αγία Τριάδα. Πρώτος διδάσκαλος ο Λεόντιος Μυριανθέας.

Μετά τους διωγμούς του 1821 και το μαρτυρικό θάνατο του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού , η Σχολή διαλύθηκε και ιδρύθηκε ξανά το 1830 από τον Αρχιεπίσκοπο Πανάρετο, μετά από απόφαση των Αρχιερέων και των προκρίτων του νησιού. Τη διεύθυνση της Σχολής ανέλαβε ο Ονούφριος Μικελλίδης. Ο Αρχιεπίσκοπος Πανάρετος ίδρυσε και την πρώτη βιβλιοθήκη με οικονομική βοήθεια της «εν Λονδίνω φιλάνθρωπου και φιλόμουσου Εταιρείας». Η Ελληνική Σχολή αναδιοργανώνεται το 1859 με πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του Α΄.

Το 1860 σύμφωνα με το μητρώο του, το Ελληνικό Σχολείο Λευκωσίας το οποίο ονομαζόταν και Γυμνάσιο, είχε προσωπικό τέσσερις διδασκάλους κι έπειτα πέντε. Το 1869 η Σχολή είχε 39 μαθητές και διδάσκονταν την ελληνική, την τουρκική τη γαλλική και μαθηματικά. Το 1887 προστίθεται ως ξένη γλώσσα και η αγγλική για να αντιμετωπίσει τις νέες πολιτικές συνθήκες του νησιού, χωρίς αυτή να είναι, στην αρχή τουλάχιστον,  υποχρεωτική. Το 1892 εισάγεται για πρώτη φορά η διδασκαλία των λατινικών.

Το Μάιο του 1893 αποφασίστηκε η ίδρυση γυμνασίου ισότιμου μ εκείνα της Ελλάδας και στις 12 Δεκεμβρίου έγιναν τα εγκαίνια. Το σχολείο, επί γυμνασιαρχίας Σπυρίδωνος Δουκάκη, καταστράφηκε ολόκληρο από πυρκαγιά στις 25 Οκτωβρίου 1920. Λίγους μήνες μετά, ύστερα από γενναιόδωρη προσφορά του Ιωάννη Βεργοπούλου γίνεται η αναστήλωση του σχολείου.

Το 1935 - 36 ιδρύεται τμήμα θηλέων του Παγκυπρίου Γυμνασίου , το οποίο στεγάστηκε στο Παρθεναγωγείο Φανερωμένης. Το 1943 τιμάται η πεντηκονταετηρίδα του Παγκυπρίου  και αναγγέλλεται η μεγάλη δωρεά του Δ. Σεβέρη για την ανέγερση κτηρίου βιβλιοθήκης, το οποίο εγκαινιάστηκε το Μάρτιο του 1949!

Η Σεβέρειος Βιβλιοθήκη.

Στις 27 του Γενάρη του 1956 έγινε η ιστορική μάχη της Σεβερείου Βιβλιοθήκης. Συγκρούονται μαθητές με δυνάμεις ασφαλείας. Η Αγγλική Αποικιοκρατική Κυβέρνηση διακόπτει τη λειτουργία του Παγκυπρίου Γυμνασίου.

Κρυφό σχολείο στην εκκλησία Χρυσαλινιώτισσας (Φεβρουάριο - Ιούνιο 1956) με τον Καθηγητή Εμμανουήλ Φακλή.

Η αποφοίτηση των μαθητών έγινε κατορθωτή με την συνέχιση των μαθημάτων σε «κρυφά σχολειά», στα σπίτια των καθηγητών ή στις εκκλησίες. Ορισμένοι απόφοιτοι πήραν το απολυτήριο του Γυμνασίου στα κρατητήρια! Τον Σεπτέμβριο του 1956 το Παγκύπριο Γυμνάσιο επαναλειτούργησε.  

Το πνεύμα και η ψυχική διάθεση της  γενιάς των αποφοίτων του 1956 παραμένει ανεξίτηλη, όπως και τότε, παρόλο που έχει ωριμάσει πνευματικά και ψυχικά! Ορισμένοι μάλιστα από την γενιά αυτή  είτε είναι αγνοούμενοι είτε έχουν περάσει στην αιωνιότητα!   

Ανάμεσα στη σημαδιακή γενιά των αποφοίτων του πρακτικού 1956 ήταν......

Πάνω σειρά: Ανδρέας Κύρου, Ιωάννης Χατζαντωνάς, Αλέξανδρος Γαβριηλίδης, Γιώργος Μαυρουδής, Δημήτριος Αγγελίδης (εκδότης της Kifisia Press), Μιχαήλ Φρειδερίκος, Καθηγητής Ωριγένης, Γιώργος Καίσαρης, Δημήτριος Κοκκώνης.

Κάτω σειρά: Λοϊζος Παναγιώτου, Ανδρέας Χριστοφόρου, Μάριος Χαράκης, Πάνος Παναγίδης, Κωνσταντίνος Ιεζεκιήλ, Λοϊζος Σελίπας.